Czas pracy kierowcy – o co w tym chodzi?

Żaden inny zawód nie ma tak skrupulatnie określonych norm czasu pracy i odpoczynku jak kierowcy zawodowi. Z uwagi na terminowość dostaw, w ich codziennej aktywności każda minuta się liczy, ale jest także liczona przez tachograf, który stoi na straży zachowania przepisów. Pomożemy Ci je zrozumieć.

W gąszczu regulacji związanych z okresami aktywności kierowców zawodowych bardzo łatwo jest zgubić drogę, szczególnie jeśli nie mieliśmy z nimi jeszcze styczności. Niniejszy artykuł jest pierwszym z cyklu „Zrozum czas pracy kierowców”, w którym postaramy się w przejrzysty sposób przybliżyć czytelnikowi wszystkie najważniejsze zasady i normy.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym jest czas pracy kierowcy i dlaczego musi być regulowany?
• Skąd biorą się obecnie przepisy o czasie pracy kierowcy?
• Jakie są podstawowe aktywności kierowcy?

Czas pracy kierowcy – jak długo może prowadzić, ile musi odpoczywać?

Wszystkie przepisy regulujące czas pracy kierowców zawodowych sprowadzają się głównie do określenia jak dużo czasu kierowca może pracować (w tym prowadzić pojazd) oraz ile czasu musi poświęcić na odpoczynek. Konieczność ścisłego unormowania tego obszaru wynika z:

• potrzeby poprawy bezpieczeństwa na drogach – zmęczony kierowca, który prowadzi pojazd dłużej, niż pozwalają mu na to jego możliwości fizyczne, może stanowić zagrożenie dla siebie oraz dla innych użytkowników ruchu drogowego;
• potrzeby poprawy warunków socjalnych kierowców – w przeszłości zdarzało się, że kierowcy pracowali ponad swoje siły, nakłaniani do tego przez pracodawców. Regulowany czas pracy oraz okresy odpoczynków miały za zadanie poprawić warunki pracy kierowców.

Obecnie czas pracy kierowcy zawodowego w państwach Unii Europejskiej regulowany jest przez rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. Warto wiedzieć jednak, że niniejszy cykl powstaje już po wprowadzeniu Pakietu Mobilności, który w 2020 roku zmodyfikował część artykułów rozporządzenie 561/2006. Zmiany wprowadziło rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z dnia 15 lipca 2020 r. Przepisy o czasie pracy regulują również:

• polska Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców;
• Konwencja AETR, która jest sosowana w międzynarodowym transporcie drogowym poza obszarami Unii Europejskiej oraz Europejskiego obszaru gospodarczego.

Kto musi kontrolować czas pracy?

Obecnie obowiązkiem przestrzegania zasad czasu pracy kierowcy oraz rejestrowania swoich aktywności z wykorzystaniem tachografu objęci są kierowcy wykonujący przewóz drogowy rzeczy (gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą przekracza 3,5 tony) lub osób (pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą).

„przewóz drogowy” oznacza każdą podróż odbywaną w całości lub części po drogach publicznych przez pojazd, z ładunkiem lub bez, używanym do przewozu osób lub rzeczy – WE 561/2006

W wyniku wprowadzenia Pakietu Mobilności, obowiązek rejestrowania i przestrzegania czasu pracy, już niebawem zostanie rozszerzony o kierowców pojazdów poniżej 3,5 tony DMC, potocznie nazywanych „busami”.

Nie tylko jazda i odpoczynek

Kierowca, który realizuje przewozy drogowe może wykonywać kilka różnych aktywności. Opatrzone są one symbolami, wykorzystywanymi m.in. przez tachografy cyfrowe, które służą do zapisu czasu trwania każdej z wykonywanych aktywności. Należą do nich:

Czas prowadzenia pojazdu, podczas którego kierowca prowadzi pojazd, a tachograf rejestruje jadę. Aktywność tę symbolizuje koło.

Przerwa lub odpoczynek, podczas którego kierowca nie może prowadzić pojazdu ani wykonywać żadnej innej pracy, wykorzystywany wyłącznie do wypoczynku. Aktywność tę symbolizuje łóżko.

Inna praca, która oznacza, że kierowca nie prowadzi pojazdu, ale też nie odpoczywa. Jest to czas pracy kierowcy zawodowego, która nie jest jazdą. Może to by przygotowywanie zestawu do jazdy, zdejmowanie plandeki z naczepy czy obsługa tachografu. Aktywność tę symbolizują młotki.

Okres dyspozycji, występuje w załodze wieloosobowej (podwójnej obsadzie), w której jeden kierowca prowadzi, a drugi siedzi w fotelu pasażera. Ten drugi kierowca nie prowadzi, nie odpoczywa ani nie wykonuje pracy innej. Jest w dyspozycji. Aktywność tę symbolizuje przekreślony kwadrat.

Wszystkie cztery aktywności kierowcy są ściśle regulowane w wymiarze dobowym, tygodniowym oraz kilku następujących po sobie tygodni. Ich wzajemne relacje oraz normy, które je regulują są podlegają mogą przysporzyć o ból głowy osobę zaczynającą rozeznawać ten skomplikowany temat. Z uwagi na to, że nawet najmniejsze uchybienia związane z czasem pracy kierowcy mogą skutkować wysokimi karami administracyjnymi, nakładanymi przez służby kontroli, osoby związane z branżą transportową powinny znać choć podstawy tego zawiłego zagadnienia.

W kolejnym tekście z cyklu „Zrozum czas pracy kierowców” napiszemy o przepisach regulujących dzienny czas pracy kierowcy. Zachęcamy do lektury.