Czym jest łańcuch dostaw?

Konkurencyjność w biznesie od dawna nie sprowadza się jedynie do cech produktu. Bywa, że ważniejsze jest to, jak szybko produkt powstanie i kiedy dotrze na miejsce. W tym obszarze główną rolę odgrywa m.in. sprawność zarządzania łańcuchem dostaw. Czym jest łańcuch dostaw i jakie są jego ogniwa? Serdecznie zachęcamy do lektury.

Branża TSL opiera się o pewne fundamentalne pojęcia, bez których zrozumienia trudno odnaleźć się w tym obszarze gospodarki. Jednym z nich jest zapewne „logistyka”, której poświęciliśmy artykuł: Co to jest logistyka i czy warto ją studiować? Kolejnym zagadnieniem wartym uwagi w omawianym kontekście jest łańcuch dostaw– ang. supply chain.

Co to znaczy „łańcuch dostaw”?

Podobnie jak w przypadku pojęcia logistyki, próba zdefiniowania zjawiska, jakim jest łańcuch dostaw z użyciem jednego, prostego stwierdzenia, skazana jest na porażkę. Zagadnienie to okazuje się bowiem niezwykle rozległe i można stosować je określając różnego rodzaju procesy. Stąd żadna amatorska definicja w tym artykule nie zostanie sformułowana. W zamian posłużę się inwencją naukowców badających zjawiska zachodzące w branży.

Najprostszym wyobrażeniem logistycznego łańcucha dostaw jest powiązana sieć podmiotów złożona przykładowo z przedsiębiorstwa produkcyjnego, jego dostawców oraz klientów.Pomiędzy tymi ogniwami łańcucha przepływają materiały oraz informacje. Bardziej rozbudowany, jednak nadal mocno uproszczony przykład można zobaczyć na poniższym diagramie.

Te uproszczone modele i elementy łańcucha dostaw można coraz bardziej uszczegóławiać, co będzie przybliżać je do rzeczywistej postaci łańcucha dostaw. Dodać można przykładowo kolejne podmioty i ogniwa, które wykonują podobne zadania, ale na innych etapach procesu. Wyróżnia się przykładowo „dostawców dostawców”, którzy występują jako pierwsze ogniwo łańcucha czy „klientów klientów”, będących ostatnim ogniwem. Do tego, każdy z podmiotów musi być obsługiwany przez cały zespół innych przedsiębiorstw, świadczących na jego rzecz różne usługi (logistyczne, marketingowe, finansowe, prawne itd.), co jeszcze bardziej rozszerza „zasięg” łańcucha.

Można trafić również na krytykę określenia „łańcuch dostaw”, w którego miejsce niektórzy naukowcy widzieliby raczej sformułowanie „sieć popytu”, jako bardziej trafiające w sedno sprawy.

Globalne łańcuchy dostaw, z którymi mamy do czynienia obecnie, są po prostu niesamowicie skomplikowanymi, rozbudowanymi i wielopodmiotowymi emanacjami powyżej opisanych modeli. W ich ramach zachodzą miliony procesów pomiędzy setkami tysięcy podmiotów, które świadcząc wzajemne usługi, stanowią sieć wzajemnych powiązań, napędzanych konsumenckim popytem. Stąd można trafić również na krytykę określenia „łańcuch dostaw”, w którego miejsce niektórzy naukowcy widzieliby raczej sformułowanie „sieć popytu”, jako bardziej trafiające w sedno sprawy.

Co to jest łańcuch dostaw w logistyce?

Powyższe pytanie celowo zostało postawione niewłaściwie. Zdaniem prof. Jarosława Witkowskiego łańcuch dostaw jest bowiem terminem obszerniejszym i to w ramach jego procesów funkcjonuje logistyka. Sama logistyka dotyczy zatem tylko pewnego fragmentu zagadnień związanych z łańcuchem dostaw. W tym kontekście definiować logistykę definiować można jako:

Ważne wydaje się również rozróżnienie pojęć łańcucha dostaw od łańcucha logistycznego oraz trzeciego ważnego terminu, czyli łańcucha wartości. Publikacje naukowców opisujące te zagadnienia określają łańcuch logistyczny jako pojęcie najmniej obszerne, jednocześnie najbardziej podstawowe, na którym bazują pozostałe sieci powiązań.

Co daje sprawne zarządzanie łańcuchem dostaw?

Prawidłowe zarządzanie łańcuchem dostaw jest niemniej kluczowe. W zglobalizowanej gospodarce każdy element funkcjonowania przedsiębiorstwa może wpływać na optymalizację jego procesów lub ich degradację i spowolnienie wzrostu. Choć dla producenta lodówek najważniejsze wydają się lodówki (czyli jego główny produkt), to bez sprawnego marketingu, wydajnej sieci zaopatrzenia czy doskonałych procesów dystrybucyjnych tworzenie nawet najlepszych na świecie chłodziarek może okazać się nierentowne.

Zarządzanie łańcuchem dostaw (ang. SCM – Supply Chain Management) umożliwia wspomnianą optymalizację wszystkich procesów, dodatkowo ułatwiając planowanie popytu. Poprzez harmonizację relacji pomiędzy poszczególnymi ogniwami w łańcucha, przedsiębiorstwo może osiągnąć odpowiednią elastyczność, która pozwoli na najlepsze i najbardziej precyzyjne spełnianie oczekiwań klientów. SCM tym różni się od logistyki w podstawowym rozumieniu, że skupia się na takim ustawieniu poszczególnych podmiotów (dostawców, odbiorców, klientów), by jak najlepiej realizować potrzeby wynikające z popytu.