Dwa skrócone odpoczynki tygodniowe z rzędu – różnice interpretacyjne

Choć ogłoszone pod koniec lipca nowe przepisy zawarte w Pakiecie Mobilności są w większości jasno sformułowane i zrozumiałe, to jeden – pozornie prosty zapis – wywołał niedawno lawinę wątpliwości u ekspertów. Jak interpretować zmiany związane ze skróconymi odpoczynkami tygodniowymi?

Czym jest skrócona pauza tygodniowa?

Pakiet Mobilności wszedł w życie 31 lipca 2020 roku. Od 20 sierpnia obowiązują zapisy rozporządzenia UE 2020/1054, które wprowadziło zmiany w dobrze znanym wszystkim osobom zajmującym się transportem rozporządzeniu 561/2006, które reguluje okresy jazdy oraz odpoczynku kierowców.

Więcej na temat Pakietu Mobilności można dowiedzieć się na kanale CplusE.

Po wejściu w życie nowych przepisów obowiązują m.in.:

• nakaz powrotu kierowcy do centrum operacyjnego firmy co 4 tygodnie;
• możliwość przedłużenia jazdy dziennej oraz tygodniowej o 2 godziny, przy powrocie na bazę;
• uszczegółowione przepisy związane z zakazem odbierania regularnego odpoczynku tygodniowego w kabinie;
• zaostrzenie reguł związanych z odbieraniem dwóch skróconych odpoczynków tygodniowych z rzędu.

Obecnie największe kontrowersje wśród ekspertów branży transportowej budzi przepis opisany w ostatnim podpunkcie powyższej listy. Wątpliwości prawników wobec przepisu wynikają z tego, że pojawiają się jego różne interpretacje, które – choć nieznacznie od siebie odmienne – generują spory chaos wśród osób planujących transport drogowy oraz samych kierowców. Zwyczajnie nie wiadomo, do której interpretacji należałoby się stosować.

Skrócony odpoczynek tygodniowy – pierwotna interpretacja przepisów

Mowa o zmianach artykułu 8 rozporządzenia 561/2006, w którym zmieniono ustęp 6 i wprowadzono ustęp 6b o brzmieniu:

Na podstawie nowych przepisów kierowca może wykonać dwa skrócone odpoczynki tygodniowe pod rząd, jeśli spełni kilka warunków.

• Musi wykonywać przewóz międzynarodowy – obie skrócone pauzy tygodniowe muszą być wykonywane poza granicami kraju, gdzie znajduje się siedziba pracodawcy i poza państwem swojego zamieszkania.
• W ciągu czterech kolejnych tygodni wykorzysta przynajmniej 4 tygodniowe okresy odpoczynku, z których 2 będą regularne.
• Po wykonaniu dwóch skróconych odpoczynków z rzędu, kolejny odpoczynek tygodniowy musi być odebrany z dodaną rekompensatą za poprzednie skrócenia.

Według pierwotnej interpretacji tego przepisu kierowca mógł po dwóch skróconych odpoczynkach tygodniowych pracować jeszcze sześć okresów 24-godzinnych, a dopiero później zaczynał odpoczynek od pazy dobowej i rekompensat, do których dodawał regularny odpoczynek tygodniowy. Jak na grafice powyżej.

Interpretacja GITD

Główny Inspektorat Transportu Drogowego przyjął jednak interpretację, że rekompensata za dwa skrócone tygodniowe odpoczynki pod rząd musi zostać odebrana bezpośrednio przed kolejnym odpoczynkiem tygodniowym i musi to być zrobione w taki sposób, aby sam odpoczynek tygodniowy rozpoczął się nie później niż po upływie 144 godzin (6x24h) od ostatniego odpoczynku tygodniowego. Lepiej wyjaśni to poniższa grafika.

Według interpretacji GITD kierowca powinien zatrzymać się wcześniej, ponieważ:

• rekompensata musi zostać odebrana przed odpoczynkiem tygodniowym;
• odpoczynek tygodniowy nie może rozpocząć się później niż po upływie sześciu 24-godzinnych okresów tygodniowych.

Taka interpretacja przepisów skutkuje koniecznością rozpoczęcia odpoczynku nawet o 51h wcześniej, na które składa się łącznie 42h rekompensaty połączone z 9h pauzy dobowej. Dopiero po tym okresie można rozpocząć wymagany przepisami odpoczynek tygodniowy, który dodatkowo MUSI rozpocząć się przed upływem sześciu okresów 24-godzinnych.
Spojrzenie GITD na ten przepis jest o wiele bardziej restrykcyjne niż pierwotna interpretacja. Jest ona również znacznie mniej korzystna dla przewoźników, którzy – kierując się nią – muszą opracowywać plany transportowe z uwzględnieniem odpoczynku tygodniowego rozpoczynającego się wcześniej niż dotychczas.

Inne interpretacje wprowadzają chaos

Niestety interpretacja Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego dotycząca dwóch skróconych odpoczynków tygodniowych z rzędu nie jest jedyną, którą możemy obecnie zgłębiać. Niemieckie Federalne Ministerstwo Transportu i Infrastruktury Cyfrowej również wypowiedziało się na ten temat i stwierdza, że:

Skrócone okresy odpoczynku należy rekompensować równoważnymi okresami odpoczynku, które należy wykorzystać bez przerwy przed końcem trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu.

Jest to zatem już trzeci punkt widzenia na ten sam przepis, który wprowadził Pakiet Mobilności. Co w takiej sytuacji mają robić osoby zarządzające transportem oraz sami kierowcy? Obecnie ogólne zalecenie ekspertów dla kierowców z Polski jest takie, żeby stosować interpretację Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego, bo to nasza rodzima instytucja, a ponadto jej interpretacja jest najbardziej restrykcyjna. Kierując się nią nie ryzykujemy naruszeń.