Planowanie transportu – sztuka optymalizacji i uzyskiwania kompromisu
31.01.2025W branży transportowej wybór odpowiedniej drogi to nie tylko kwestia odległości, ale także kosztów, czasu i efektywności całej operacji. Planowanie przewozów to sztuka balansowania między tym, co teoretycznie wygląda najlepiej, a tym, co w rzeczywistości przynosi największe korzyści. Jak podejmować najlepsze decyzje i na co zwracać uwagę, by transport był opłacalny? Sprawdźmy!
Efektywne planowanie transportu to sztuka balansowania między czasem a kosztami. Krótsza trasa nie zawsze oznacza tańszy przejazd, a oszczędność na opłatach drogowych może skutkować wydłużeniem czasu realizacji zlecenia. W branży logistycznej każda decyzja dotycząca wyboru trasy wpływa na rentowność usługi, dlatego planiści transportowi muszą uwzględniać wiele czynników i stale poszukiwać najlepszych rozwiązań.
Planowanie transportu – co decyduje o wyborze trasy transportowej?
Planowanie w transporcie to proces, który wymaga uwzględnienia szeregu zmiennych, więc na tak zadane pytanie nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi. Wszystko zależy od aktualnego priorytetu. I tak priorytetem może być, chociażby czas przejazdu, zwłaszcza jeśli zlecenie wiąże się z terminowym dostarczeniem towaru. Często jednak kluczowe stają się koszty, które obejmują nie tylko zużycie paliwa, ale również opłaty drogowe. Jeśli czas dotarcia na miejsce nie jest w danej chwili najbardziej istotny, to planista może szukać alternatywnego, tańszego rozwiązania, biorąc pod uwagę, chociażby ukształtowanie terenu na trasie, które może wpływać na normę spalania.
Dodatkowo planiści transportowi zwracają uwagę na infrastrukturę paliwową. Wiele firm posiada wynegocjowane rabaty na konkretnych stacjach paliw, co oznacza, że tankowanie w odpowiednim miejscu może przełożyć się na istotne oszczędności. Kolejnym istotnym czynnikiem są ograniczenia drogowe, takie jak zakazy dla ciężarówek, przepisy ekologiczne czy lokalne uwarunkowania związane z okresowymi ograniczeniami ruchu ciężarówek, które mogą wymusić zmianę pierwotnie zaplanowanej trasy.
Nie bez znaczenia jest również specyfika pojazdów, które realizują transport łądowy. Trasa, którą można przejechać zestawem z lekką naczepą, może nie być odpowiednia dla pojazdu z maksymalnym obciążeniem. Dużo zależy także od źródła zasilania ciągnika siodłowego. Ciężarówki napędzane LNG często wymagają innego planowania niż te na olej napędowy, ponieważ infrastruktura stacji LNG jest mniej rozwinięta. Dodatkowo w niektórych krajach pojazdy na LNG mają niższe opłaty drogowe, co sprawia, że trasa optymalna pod względem kosztów może różnić się w zależności od rodzaju paliwa.
Wszystkie te elementy składają się na plan logistyczny, który w idealnym scenariuszu pozwala na maksymalizację efektywności czasowej przy minimalizacji kosztów. Jednak nawet najlepiej zaplanowana trasa może wymagać modyfikacji w trakcie realizacji, gdy pojawiają się niespodziewane utrudnienia, takie jak korki, kontrole drogowe czy opóźnienia w załadunku.
Planowanie tras w praktyce
Planowanie transportu to nieustanny balans pomiędzy czasem a kosztami. Przykładowo, na trasie do Wielkiej Brytanii przewoźnicy często wybierają przeprawę promową zamiast Eurotunelu, ponieważ mimo dłuższego czasu przejazdu, oszczędności mogą wynosić ponad 100 euro. Podobnie w planowaniu tras przez Europę – większość firm unika Szwajcarii ze względu na wysokie opłaty, a przejazdy przez określone regiony dostosowują do obowiązujących przepisów. Jednak oprócz pewnych uniwersalnych praktyk, większość pracy planistów skupiać się będzie na rozpatrywaniu konkretnych korytarzy transportowych dla każdego zlecenia.
Aby lepiej zobrazować proces planowania transportu, warto więc przeanalizować konkretny przykład. Załóżmy, że mamy do przewiezienia ładunek z Gandawy w Belgii do La Jonquera, miejscowości przy granicy hiszpańsko-francuskiej.
Na pierwszy rzut oka najlepszym wyborem wydaje się trasa sugerowana przez mapy Google. Według podstawowych wyliczeń, przejazd tą drogą wynosi 1282 kilometry, jednak wiąże się z opłatami drogowymi na poziomie 288 euro. Alternatywnie można wybrać trasę prowadzącą autostradą A1 przez Paryż i Tuluzę. Dystans skraca się do 1200 kilometrów, a koszty spadają do 211 euro. Wydawać by się mogło, że jest to optymalne rozwiązanie, ale okazuje się, że istnieje jeszcze korzystniejszy wariant
Najbardziej efektywną trasą pod względem kosztów i odległości okazuje się przejazd autostradą A1 do Paryża, następnie A77 przez Clermont-Ferrand, a później A9. W tym wariancie długość trasy wynosi 1153 kilometry, a opłaty drogowe to 166 euro. Jest to zauważalna różnica, zwłaszcza gdy taką trasą trasę flota pokonywałaby regularnie.
Trzeba jednak pamiętać, że krótsza trasa nie zawsze jest lepszym rozwiązaniem. Nie zawsze też najtańsza droga będzie optymalna, ponieważ może prowadzić przez tereny o dużym natężeniu ruchu, co wpłynie na wydłużenie czasu przejazdu i wzrost spalania. Z kolei droższa trasa, jeśli pozwala na szybszy rozładunek i podjęcie kolejnego zlecenia, może w ogólnym rozrachunku przynieść większy zysk dla firmy.
Metody planowania transportu – technologia wspierana doświadczeniem
Nowoczesne technologie znacząco zmieniły sposób planowania tras transportowych. Firmy korzystają dziś z zaawansowanych systemów, chociażby TMS (Transport Management System), które pozwalają na kompleksową analizę i optymalizację przejazdów. Takie systemy nie tylko wyznaczają trasę na podstawie dystansu i opłat drogowych, ale również uwzględniają prognozy natężenia ruchu, czas pracy kierowców czy ograniczenia tonażowe.
Idealnym uzupełnieniem technologii i jest praktyka doświadczenia planistów transportu. Wciąż kluczowa jest wiedza ekspertów, którzy potrafią analizować zmienne i znają transportowe realia. Dobre planowanie transportu to nie tylko znalezienie najkrótszej lub najtańszej trasy, ale też uwzględnienie specyfiki transportu ciężarowego, dostępnej infrastruktury, a także długofalowej strategii firmy.
Doświadczeni operatorzy logistyczni, tacy jak Omega Pilzno, łączą możliwości nowoczesnych technologii z wiedzą i praktyką, co pozwala na precyzyjne dopracowanie tras. Automatyzacja niektórych procesów pozwala na szybsze reagowanie na zmieniające się warunki, ale to analiza i znajomość specyfiki rynku pozwalają na pełną optymalizację. Ostatecznie to właśnie połączenie zaawansowanych narzędzi z doświadczeniem ekspertów sprawia, że transport jest bardziej efektywny – zarówno pod względem kosztów, jak i czasu przejazdu. W detalach kryje się optymalizacja, która może decydować o konkurencyjności. Zapoznaj się również ze wpisem o KPI w logistyce!
Planowanie transportu to proces, który wymaga kompleksowego podejścia. Optymalna trasa to nie tylko najkrótszy dystans, ale także uwzględnienie kosztów, czasu oraz czynników, które mogą wpłynąć na rentowność przewozu. Więcej na ten temat mówimy w odcinku naszej serii Na Palecie, zapraszamy do oglądania.